Εκπαιδευτικές καινοτομίες και πρωτοβουλίες στα ελληνόγλωσσα σχολεία μας
«Μια από τις μεγαλύτερες λαχτάρες της ζωής μου στάθηκε πάντα το ταξίδι να δω, ν’αγγίξω άγνωρα χώματα, να μπω να κολυμπήσω σε άγνωρες θάλασσες, να γυρίσω τη γης, να βλέπω, να βλέπω και να μη χορταίνω καινούριες στεριές και θάλασσες κι ανθρώπους κι ιδέες…»
Ν. Καζαντζάκης, «Αναφορά στον Γκρέκο«
Οι σχολικές μονάδες Βόρειας Ευρώπης, οι οποίες εντάσσονται στην περιοχή ευθύνης του Γραφείου Συντονιστή Εκπαίδευσης Λονδίνου, αμιγείς, δίγλωσσες και Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού (ΤΕΓ), παρά τις οικονομικές αντιξοότητες της χώρας μας, αναπτύσσονται, βελτιώνουν σταδιακά την απόδοσή τους και εντάσσονται ενεργά στο περιβάλλον της αντίστοιχης χώρας υποδοχής. Στο πλαίσιο των ραγδαίων διεθνών μεταβολών, αλλά και των ιδιαίτερων πολυπολιτισμικών συνθηκών της εκάστοτε χώρας διαμονής, η ανάπτυξη και βελτίωση κάθε μαθησιακού οργανισμού επηρεάζεται από πολλαπλούς παράγοντες. Προεξάρχουσα σημασία έχει η επαγγελματική δραστηριοποίηση του διδακτικού προσωπικού για την επιτυχή υλοποίηση εκπαιδευτικών καινοτομιών και την εφαρμογή δημιουργικών πρωτοβουλιών στα σχολεία.
Ένα αποτελεσματικό και επίκαιρο ελληνόγλωσσο σχολείο της ομογένειας, μεταξύ άλλων υιοθετεί τη θεμελιώδη αρχή της ισότιμης εκπαίδευσης για όλους τους μαθητές, στο πλαίσιο της οποίας θέτει υψηλούς στόχους, τους υλοποιεί και τους αξιολογεί. Οι εν λόγω στόχοι διαμορφώνουν τους όρους για την επιδιωκόμενη καλυτέρευση του σχολείου, ενώ κριτήριο καλής ποιότητας αποτελεί το επίπεδο επίτευξης των στόχων. Οι σημαντικότεροι εκπαιδευτικοί στόχοι είναι: η καλλιέργεια ισχυρών και αδιάλειπτων δεσμών του σχολείου με την ελληνική παροικία, την Ελλάδα και τη χώρα υποδοχής, η διαπολιτισμική προσέγγιση της διδασκαλίας/μάθησης, η αξιοποίηση του διαδικτύου και γενικότερα της ψηφιακής τεχνολογίας, η διατήρηση σχέσεων εμπιστοσύνης και ζεστής συνεργασίας στη σχολική κοινότητα (μεταξύ εκπαιδευτικών, γονέων, μαθητών), η εφαρμογή δημοκρατικής ή συμμετοχικής διοίκησης, η προώθηση της αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας και της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών. Όλα αυτά αποτελούν βασικά συστατικά στοιχεία για την εισαγωγή και την ανάπτυξη καινοτόμων αλλαγών και την ανανέωση του σχολικού περιβάλλοντος.
Η ανάπτυξη της γόνιμης φαντασίας και της δημιουργικότητας των μαθητών, η ανάληψη πρωτότυπων πρωτοβουλιών από τους διδάσκοντες, η συνεχής βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού, η ενεργή εμπλοκή όλων στην επίτευξη ενός αποδοτικού σχολείου, συνθέτουν τις σημερινές απαιτήσεις για την επιτυχία των στόχων ανάπτυξης εκπαιδευτικών καινοτομιών. Η υποστήριξη της εφαρμογής εκπαιδευτικών καινοτομιών στα αμιγή και παροικιακά σχολεία καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από σημαντικές παραμέτρους, όπως η επιμόρφωση που έλαβαν οι αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί, τα περιθώρια δραστηριοποίησής τους λόγω της πιθανής αδράνειας και της ενδεχόμενης αποκοπής τους από την ελλαδική πραγματικότητα, η επάρκεια οικονομικών, ανθρώπινων και άλλων υλικών πόρων και τέλος τα κίνητρα που παρέχονται. Ποιοτική επιμόρφωση για τους δασκάλους είναι αυτή που συμβάλλει στη συνεχή ανανέωση της επιστημονικής και παιδαγωγικής τους κατάρτισης, προσεγγίζει εποικοδομητικά την έγκυρη επιστημονική γνώση και τις ενεργητικές διδακτικές μεθόδους και σέβεται την αρχή της παιδαγωγικής ελευθερίας και αυτονομίας του εκπαιδευτικού έργου και τις ίδιας της επιμορφωτικής διαδικασίας.
Κατά βάση εκπαιδευτική καινοτομία είναι μια τομή με το παρελθόν, η οποία βασίζεται σε πρωτότυπες ιδέες που προωθούν αλλαγές στη νοοτροπία, τις πρακτικές, τους ρόλους και το κλίμα του σχολείου. Η γνήσια προσπάθεια για την υλοποίηση της εκπαιδευτικής καινοτομίας αποβλέπει στη παρακίνηση όλων των εκπαιδευτικών για ευρύτατη συνεργατική δράση προς την κατεύθυνση σχολικών αλλαγών με νόημα. Στο πλαίσιο αυτό οι εκπαιδευτικές καινοτομίες και πρωτοβουλίες διέπονται από τις αρχές της δημοκρατικής συναπόφασης, της χρηστής διαχείρισης, της αποτελεσματικότητας, της υπευθυνότητας, της λογοδοσίας, της διαφάνειας και της ειλικρίνειας. Ενδεικτικά στις μονάδες της Ελληνόγλωσσης Εκπαίδευσης οι εκπαιδευτικές καινοτομίες μπορούν να εστιάζουν :
- Στην ελληνική γλώσσα και τη διάδοσή της στην Ομογένεια και σε παγκόσμιο επίπεδο.
- Στον ελληνικό πολιτισμό στους ομογενείς μετανάστες και τα παιδιά τους.
- Στην υποστήριξη καινοτομιών που εφαρμόζει το ΥΠ.Π.Ε.Θ. στα σχολεία της ημεδαπής (π. χ. θεματική εβδομάδα, δημιουργική εργασία).
- Στη διαμόρφωση επίκαιρων προτάσεων στα πλαίσια της εκπαιδευτικής πολιτικής του ΥΠ.Π.Ε.Θ. (π.χ. μελέτη της προώθησης Δίγλωσσων Σχολείων, εκπόνηση κοινών Προγραμμάτων Σπουδών μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου στη Μ. Βρετανία).
Επιπλέον, μπορούν να επινοούνται και να εφαρμόζονται γόνιμες ιδέες και μέθοδοι, οι οποίες σχετίζονται με την οργάνωση και διοίκηση των δομών της παροικιακής εκπαίδευσης και να ενισχύονται οι πολιτιστικοί δεσμοί των εκπαιδευτικών, των γονέων και των μαθητών με την παροικία και τον ενιαίο και αδιαίρετο ελληνισμό.
Βασικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις για την εφαρμογή της εκπαιδευτικής καινοτομίας είναι: η διαφοροποιημένη διδασκαλία, η διεπιστημονική θεώρηση, η επικοινωνιακή διδασκαλία, η διαθεματική προσέγγιση, η αυτοαξιολόγηση και η διαμορφωτική αξιολόγηση των μαθητών, το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία, η ομαδοσυνεργατική μάθηση, η ανάπτυξη διαλόγου και η καλλιέργεια κριτικής και δημιουργικής σκέψης. Με σύγχρονες διδακτικές αρχές και μεθόδους προσφέρεται στους μαθητές η δυνατότητα να διερευνούν και να βιώνουν, να αναλύουν και να συνθέτουν, να συνεργάζονται και να αυτενεργούν. Οι μαθητές έχουν πλούσιες ευκαιρίες να μετέχουν σε καινοτόμα προγράμματα τα οποία κεντρίζουν το ενδιαφέρον τους, αφυπνίζουν τη δημιουργική περιέργειά τους, συμβάλλοντας στην απόκτηση γνωστικών, συναισθηματικών, κοινωνικών, ψυχοκινητικών, αισθητικών και άλλων δεξιοτήτων, αλλά και στην ανάπτυξη αρχών και αξιών μέσα από συνεργατικές και βιωματικές διαδικασίες. Η αξιοποίηση ΤΠΕ είναι πολλαπλώς ωφέλιμη, διότι εμπλουτίζει προσφέροντας νέα εργαλεία και γενικότερα προάγει την ποιότητα της διδασκαλίας και της μάθησης.
Στο ανωτέρω πλαίσιο προβληματισμού έχουν οργανωθεί κατά τα σχολικά έτη 2016-2017 και 2017-2018 σημαντικές καινοτόμες δράσεις από τους αποσπασμένους έλληνες εκπαιδευτικούς του Γραφείου Συντονιστή Εκπαίδευσης Λονδίνου, όπως Αγώνες Επιχειρηματολογίας του ΤΕΓ Cambridge, project διατροφής του ΤΕΓ Γκέτεμπορ-Μπορός Σουηδίας, ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες στο πλαίσιο του προγράμματος «Μιλούμε Ελληνικά τον Μάρτιο 2017» και του εορτασμού της «Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας 2018», διερευνητικές και δημιουργικές εργασίες και projects στα αμιγή σχολεία και στα ΤΕΓ, κ.λπ. Στην εν λόγω ιστοσελίδα εκθέτουμε μερικές ενδεικτικές δραστηριότητες από τη «Θεματική Εβδομάδα 2017» και το «Έτος Μαθηματικών 2018» στο Ελληνικό Γυμνάσιο-Λύκειο Λονδίνου και από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Νίκος Καζαντζάκης» του Ελληνικού Νηπιαγωγείου και του Ελληνικού Δημοτικού Σχολείου Λονδίνου, στο πλαίσιο της κήρυξης του 2017 ως «Έτους Καζαντζάκη».
Θερμά συγχαρητήρια στους εκπαιδευτικούς όλων των ελληνικών μονάδων του Λονδίνου, για την ανεκτίμητη παιδαγωγική προσφορά τους, αλλά και σε όσους υλοποιούν καινοτομικά προγράμματα στα Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού (ΤΕΓ). Όλοι τους με μεράκι καταθέτουν την ψυχή τους «αγγίζοντας άγνωρα χώματα, κολυμπώντας σε άγνωρες θάλασσες», όπως μας λέει ο Καζαντζάκης, ενθαρρύνοντας τους μαθητές να ταξιδεύουν με λαχτάρα και με ανοιχτό πνεύμα σε νέους και αδιερεύνητους κόσμους, «να μη χορταίνουν καινούργιες στεριές και θάλασσες». Είναι αυτονόητο ότι η εκπαιδευτική καινοτομία δεν επιβάλλεται με εγκυκλίους ή με διοικητικά μέτρα, αλλά είναι προϊόν δημιουργικής έμπνευσης, η οποία όμως ενισχύεται και προωθείται μέσα από τη συνεργασία και την επικοινωνία με τους μαθητές και τους άλλους εκπαιδευτικούς, καθώς και τη διοίκηση, τους γονείς, την ελληνική παροικία, αλλά και την επαφή και ανατροφοδότηση με την Ελλάδα και την Κύπρο. Τέλος, η ελληνική πολιτεία θα πρέπει να υποστηρίξει τους αποσπασμένους εκπαιδευτικούς με όλα τα μέσα (οικονομικά, υλικοτεχνικά, ηθικά, κ. ά.), έτσι ώστε με χαρούμενη διάθεση να συνεχίσουν να δίνουν όλοι τον καλύτερο εαυτό τους για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών καινοτομιών στα σχολεία της ελληνικής διασποράς.
Θεματική Εβδομάδα 2016-2017 : «Σώμα και Ταυτότητα»
H εκπαιδευτική καινοτομία δεν επιβάλλεται με εγκυκλίους ή με διοικητικά μέτρα, αλλά είναι προϊόν δημιουργικής έμπνευσης, η οποία όμως ενισχύεται και προωθείται μέσα από τη συνεργασία και την επικοινωνία με τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς. Στο Ελληνικό Γυμνάσιο-Λύκειο Λονδίνου υλοποιήθηκε από 8 έως 12 Μαΐου 2017 η Θεματική Εβδομάδα «Σώμα και ταυτότητα». Κατά τη διάρκειά της, και στο πλαίσιο της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών και μαθητριών, οργανώθηκαν από τους εκπαιδευτικούς του σχολείου ενημερωτικές δράσεις και δραστηριότητες σχετικές με τους άξονες :
α) «Διατροφή και ποιότητα ζωής»,
β) «Πρόληψη εθισμού και εξαρτήσεων» και
γ) «Έμφυλες ταυτότητες».
Τις ενημερωτικές δράσεις και δραστηριότητες που πραγματοποιήθηκαν την 11η Μαΐου πλαισίωσε και συντόνισε η προσκεκλημένη καθηγήτρια Ψυχολογίας του Αριστοτέλειου Παν/μίου Θεσσαλονίκης και Πρόεδρος της Επιτροπής Φύλου και Ισότητας του ΑΠΘ κυρία Δήμητρα Κογκίδου.
2017: Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Νίκος Καζαντζάκης» στο Ελληνικό Δημοτικό Σχολείο και στο Ελληνικό Νηπιαγωγείο Λονδίνου
Στο πλαίσιο τιμητικών εκδηλώσεων του Έτους Καζαντζάκη τη Δευτέρα 22/05/2017 υλοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Δημοτικό Σχολείο και στο Νηπιαγωγείο Λονδίνου εκπαιδευτικό πρόγραμμα – αφιέρωμα στον μεγάλο συγγραφέα Νίκο Καζαντζάκη από την Διευθύντρια των εκδόσεων Καζαντζάκη κα Νίκη Σταύρου και το συνεργάτη της Δρα Ν. Μαθιουδάκη.
2017: Διοργάνωση αγώνα debate στο ΤΕΓ Κέμπριτζ Άγιος Αθανάσιος
Στα πλαίσια της δράσης «Μιλούμε Ελληνικά το Μάρτιο», την Παρασκευή 28 Απριλίου 2017, πραγματοποιήθηκε φιλικός αγώνας δημόσιου επιχειρηματολογικού διαλόγου (debate). Το debate διοργανώθηκε στο ΤΕΓ Κέμπριτζ στο πλαίσιο διασχολικής συνεργασίας συνεργασία με το 1ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών, το οποίο ταξίδεψε στο Cambridge για αυτόν τον σκοπό.
Οι εντυπώσεις ήταν εξαιρετικές!!!
Σχολικό έτος 2016-2017: Καινοτόμο project για τη Διατροφή και την Υγεία στο Γκέτεμπορ Σουηδίας
Κατά το πρώτο εξάμηνο του σχολικού έτους 2016-2017 η δασκάλα το ΤΕΓ Γκετεμποργκ-Μπουρός υλοποίησε μαζί με τα παιδιά των τμημάτων Ελληνομάθειας το πρωτότυπο project «Καλή διατροφή …. για καλή υγεία».
Αξίζει να μνημονευτεί η δημοσίευση του πρώτου τεύχους της εφημερίδας «Η Ελληνομάθεια», που έβγαλαν στο φως οι μαθητές του Ελληνικού Σχολείου του Γκέτεμπορ με την υποστήριξη της δασκάλας τους. Στην εν λόγω μαθητική εφημερίδα μεταφέρουμε ένα άρθρο που αφορά στην περιγραφή του ελληνικού σχολείου και έγραψε ο Δημήτρης, ένας από τους μαθητές του Ελληνικού Σχολείου.
2017- «Μιλούμε Ελληνικά τον Μάρτιο»: Συνεργασία του Γραφείου Συντονιστή Εκπαίδευσης Λονδίνου με την ΚΕΑ
Η γλωσσική εκστρατεία «Μιλούμε Ελληνικά τον Μάρτιο» στοχεύει στην διατήρηση, προώθηση και διάδοση της ελληνικής γλώσσας με κάθε τρόπο στις επόμενες γενιές. Χρειάζεται η έμπρακτη συμμετοχή όλων γονέων, εκπαιδευτικών και παιδιών με πρόκληση για έναν ολόκληρο μήνα να χρησιμοποιείται ως βασική γλώσσα η μητρική. Είναι σημαντικό οι δύο γλώσσες να πρέπει να συνυπάρχουν αρμονικά ώστε να διατηρείται η εθνική ταυτότητα και παράλληλα να διευκολύνεται η διαμονή των μεταναστών στην χώρα υποδοχής.
2017-Ελληνική Ημέρα : μια διαπολιτισμική συνεργασία του Γραφείου Συντονιστή Εκπαίδευσης Λονδίνου με το Avenue House School in Ealing στο Λονδίνο
Στις 9 Μαρτίου το σχολείο «Avenue House» του Ealing αφιέρωσε την ημέρα στην Ελλάδα. Τα παιδιά ντύθηκαν σαν αρχαίοι Έλληνες και συναντήθηκαν διαδικτυακά με το δημοτικό σχολείο της Βεργίνας. Συνομίλησαν, αντάλλαξαν απόψεις και ιστορίες, έμαθαν για τον ελληνικό πολιτισμό, τις ρίζες του και τα έθιμα του, θυμήθηκαν μύθους και τραγούδια. Αναρωτήθηκαν και ενημερώθηκαν για επιστήμες και αξίες που έχουν ρίζες στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό όπως η φιλοσοφία, η πολιτική και η δημοκρατία. Η γιορτή ήταν ένα ευχάριστο και πολύτιμο μάθημα για όλους με κεντρικό μήνυμα την ανάγκη των νέων γενεών να είναι πολίτες του κόσμου ανοιχτοί σε νέες ιδέες και ενωμένοι με όλους τους λαούς.
2018-Μια διαπολιτισμική πρωτοβουλία του Γραφείου Συντονιστή Εκπαίδευσης Λονδίνου και τριών σχολείων
Μία ιδιαίτερη Χριστουγεννιάτικη γιορτή έλαβε χώρα στις 28 Νοεμβρίου. Το Ελληνικό Νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο στο Acton συνδέθηκαν διαδικτυακά με τη βοήθεια ψηφιακών μέσων με το Δημοτικό Σχολείο της Βεργίνας και μοιράστηκαν τοπικά ήθη και έθιμα, είδαν παραδοσιακές φορεσιές και όργανα μουσικής, συζήτησαν σχετικά με τις ρίζες τους και τραγούδησαν όλοι μαζί τα κάλαντα. Σειρά είχε το Δημοτικό Σχολείο «Avenue House» στο Ealing που επισκέφτηκε το Ελληνικό Σχολείο. Τα παιδιά γνωρίστηκαν μεταξύ τους, παρουσίασαν τα παραδοσιακά έθιμα της χώρας τους, που περιλάμβαναν εδέσματα, κάλαντα και τραγούδια, έφτιαξαν κατασκευές και μοιράστηκαν με χαρά ιστορίες για τις παραδόσεις του τόπου τους.
2018 -Έτος Μαθηματικών : η θεατρική παράσταση «Η 17η Νύχτα» του Απόστολου Δοξιάδη στο Ελληνικό Γυμνάσιο-Λύκειο Λονδίνου
Το Ελληνικό Γυμνάσιο-Λύκειο με αφορμή την ανακήρυξη του 2018 σε έτος μαθηματικών ανέβασε με μεγάλη επιτυχία την παράσταση «Η 17η Νύχτα», μία πρωτοβουλία της μαθηματικού κας Χαραλαμποπούλου. Το έργο συνιστά μία υποθετική εκδοχή των τελευταίων ημερών της ζωής του επαναστάτη των μαθηματικών Κουρτ Γκέντελ που διατύπωσε το δόγμα της μη πληρότητας.
2018-«Ταξιδεύοντας με ένα Αρχαίο Καράβι»: Οργάνωση από το Γραφείο Συντονιστή Εκπαίδευσης της Πρεσβείας της Ελλάδας στο Λονδίνο και το Ελληνικό Κέντρο
Το εκπαιδευτικό εργαστήριο με θέμα «Ταξιδεύοντας με ένα Αρχαίο Καράβι» εντάσσεται στα πλαίσια συνεργασίας Ελλάδας και Κύπρου για την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων (18 Μαΐου) τα παιδιά έκαναν κατασκευές με πηλό και με τη βοήθεια κεραμιστών έφτιαξαν το δικό τους καράβι. Στη συνέχεια ξεναγήθηκαν στην αίθουσα Α.Γ. Λεβέντης του Βρετανικού Μουσείου. Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με αντικείμενα τέχνης του κυπριακού πολιτισμού, ενώ παράλληλα προωθήθηκε η πολιτιστική πολυμορφία και ο διαπολιτισμικός διάλογος μεταξύ των χωρών.